Hayvanlar Kalp Krizi Geçirir Mi?

Her 40 saniyede bir, ABD'de bir insan kalp krizi geçiriyor ve bu da her yıl yaklaşık 805.000 kalp krizine tekabül ediyor. Tabii ki, bu istatistik sadece insanlar için geçerlidir. Peki ya hayvanlar bu zayıflatıcı ve potansiyel olarak ölümcül durumu yaşıyorlar mı?

Çoğunlukla, diğer hayvanlar en yakın yaşayan akrabalarımızdan biri olan şempanzeler (Pan troglodytes) bile kalp krizi geçirmezler. Hayvanlar başka kalp problemleri yaşarlar, ancak bilim insanlarının bildiği gibi, kalp krizi diğer canlılarda nadirdir.

Kaliforniya Üniversitesi, San Diego'da (UCSD) kalp hastalığını araştıran yardımcı Doçent Philip Gordts, "Genel olarak hayvanlar, insanlarda koroner arterleri tıkadığınızda gördüğünüz tipik kalp krizinden doğal olarak ölmezler" dedi.

Kalp Krizi Nedir?

Georgia Teknoloji Enstitüsü'nde fizik profesörü olan ve her iki insanın elektriksel yönlerini inceleyen Flavio Fenton'a göre, kalbe oksijenli kanı dağıtan bir kan damarı tıkandığında ve bir parça kalp dokusu oksijen yoksunluğundan öldüğünde kalp krizi meydana gelir. Diğer hayvan türlerinin kalplerinden bir parçası öldüğünde, kasılamaz ve aynı zamanda kalbin geri kalanında hareket ederek kasılmasını söyleyen elektrik dalgasını yayamaz. Bu, CPR gibi bir müdahale yapılmadıkça kalbin durmasına ve ölüme yol açmasına neden olabilir.

Flavio Fenton "Tüm memeli kalpleri çok benzerdir. Yani, prensip olarak çoğu memeli kalp krizi geçirebilir" dedi.

Örneğin, Bloomfield Hills, Michigan'daki Oakland Veteriner sevk servisine göre, köpeklerde kalp krizi çok nadiren görülür. UCSD karı koca ikilisi Dr. Nissi Varki ve Dr. Ajit Varki'nin Evolutionary Applications dergisinde 2009 yılında yayınlanan bir makalede belirttiği gibi, sadece insanlarla yakından ilişkili değil, aynı zamanda fiziksel hareketsizlik ve yüksek kolesterol seviyeleri gibi kalp hastalığı için benzer risk faktörlerini paylaşan şempanzeler bile kalp krizi geçirmiyor. Aynı makaleye göre, kemirgenler ve tavşanlar ateroskleroza, arter duvarlarında yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesine eğilimli değildir. 2009 makalesine göre, ateroskleroz ve diğer insan hastalıklarını indüklemek amacıyla yüksek kolesterol ve kan lipitlerine sahip olmak için genetiği değiştirilmiş kemirgenler ve tavşanlarda bile, gerçek kalp krizi nadiren meydana gelir.

Diğer hayvanların neden kalp krizi geçirmediğini sormak yerine, insanların neden kalp krizi geçirdiğini sormak daha mantıklı olabilir. Bunun hareketsiz davranışlarımız ve zayıf beslenmemizle ilgili olduğunu düşünebilirsiniz ve bu faktörler kesinlikle rol oynuyor. Mayo Clinic'e göre, ateroskleroz kalp hastalığının önde gelen nedenidir. Kırmızı et ve tam yağlı süt ürünlerinde yüksek sağlıksız bir diyet ve egzersiz eksikliği ateroskleroz için risk faktörleridir.

Yine de ilk kez kalp krizi geçirenlerin %15'i , herhangi bir kardiyak risk faktörü olmayan kişilerde meydana gelir. Aksine, insanlara özgü bir mutasyon nedeniyle insanlar kalp krizine özellikle yatkın olabilir. Bu mutasyon, Gordts, Varkis ve meslektaşlarının Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayınlanan bir 2019 çalışmasında bildirdikleri gibi, Neu5Gc adlı belirli bir şeker molekülünü yapmamızı engelledi.

İnsanlarda bu mutasyon, PNAS çalışmasına göre Neu5Gc şekerini yapmaktan sorumlu olan bir geni (CMAH) inaktive ediyor. Araştırmacılar, genetik olarak yüksek kolesterol ve ateroskleroz geliştirmek için farelerde aynı geni inaktive ettiğinde, fareler, genin işleyen bir versiyonu ile diğer farelerin iki katı şiddette ateroskleroz geliştirdiler. Gordts, ancak, farelerin aslında kalp krizi geçirmediğini söyledi. Daha geniş anlamda, bu mutasyon, insanların neden ateroskleroz ve kalp krizlerine eğilimli olduğunu açıklayabilirken, diğer memelileri açıklayamıyor.

Omurgalılarda Kalp Krizi

Diğer hayvanların çoğunlukla kalp krizi geçirmediğine dair raporlara rağmen, gerçek şu ki, bu soruyu araştıran çok fazla deney yapılmamıştır.

California Eyalet Üniversitesi, San Bernardino'da karşılaştırmalı bir omurgalı fizyoloğu olan Tomasz Owerkowicz, "Bilimsel literatürde memeli olmayan herhangi bir şeyde kalp krizi hakkında çok az şey var. Bir hayvanın aniden öldüğünü gözlemleyebilirsiniz. Ancak çok nadiren otopsi yapar ve koroner arterlerde tıkanıklıklar ararsınız. Sadece diğer hayvanların kalp krizi geçirip geçirmediğini pek bilmiyoruz" dedi.

Ancak kalp yapısına dayanarak, araştırmacılar hangi omurgalıların (omurgalı hayvanların) kalp krizi geçirme olasılığı en yüksek olduğu konusunda tahminlerde bulunabilirler. Owerkowicz'e göre, memeli ve kuş kalplerinin sadece bir oksijen kaynağı var; koroner arterler. Bunlar, kalp kası hücrelerinin oksijen aldığı ve karbondioksiti attığı daha küçük arteriollere ve kılcal damarlara dallanır. Fenton, "Kalbin içindeki her yerde kan ve oksijen almanın tek yolu damarlardan geçiyor" dedi. Owerkowicz, bunun kuşlar için de geçerli olduğunu söylüyor. Bu nedenle, bir kuş veya memelide bir koroner arter tıkanırsa, kalp oksijen kaynağını kaybeder ve hayvanın kalp krizi geçirmesi muhtemeldir.

Owerkowicz'e göre, bazı memeli olmayan omurgalıların kalpleri, onları kalp krizlerinden koruyabilecek farklı bir sisteme sahiptir; oksijen sağlayan kan damarlarına ve kılcal damarlara ek olarak, kalp odalarındaki oksijenli kanın, bir süngerin hava ceplerine hareket eden su gibi kalbin duvarlarına derinlemesine hareket etmesini sağlayan süngerimsi kalp dokusuna sahiptirler. Kan, kalp dokusunun derinliklerine gittiğinden, oksijen doğrudan kandan kalp hücrelerine yayılabilir. Owerkowicz, bunun kuşlarda ve memelilerde gerçekleşmediğini, çünkü kalplerinin duvarlarının daha kompakt olduğunu söyledi.

Owerkowicz, bir koroner arter bloke olsa bile, süngerimsi kalpli bir omurgalının bu yedek oksijen difüzyon sistemi sayesinde kalp krizinden kaçınabileceğini söyledi. Owerkowicz, süngerimsi kalpli omurgalıların yedek bir oksijen kaynağına sahip olması kuşların ve memelilerin sahip olmaması nedeniyle, araştırmacıların birincisinin kalp krizi geçirme olasılığının daha düşük olduğunu söyledi.

Owerkowicz ve Fenton, böyle süngerimsi kalpli bir yaratık olan timsah üzerinde kalp krizi deneylerinde işbirliği yapıyorlar.

Fenton, "Bir timsah kalbinde, damarlar var; ama aynı zamanda, süngerimsi olduğu için, etrafında çok fazla kan var ve oksijen mutlaka damarlardan gelmiyor. Yapıyı çevreleyen kandan bir miktar doku perfüzyonu var" dedi.

Araştırmacıların şimdiye kadar ki deneylerine göre, timsahlar kalp krizi geçirmiyor. Owerkowicz, bir timsahta bir koroner arteri bağladığını söyledi, ancak bunu yapmak hayvan için herhangi bir sağlık sorununa yol açmadı. Owerkowicz "Hayvan egzersiz yaparken bile, kalbi iyi çalıştı. Sanırım timsah ventrikülleri [kalbin alt iki odası] çok süngerimsi olduğu içindir" dedi. Otopsi, timsah kalp dokusunun hücre ölümü belirtisi olmadığını gösterdi.